Φίλοι, η μεγάλη μας περιουσία

Ποιος είσαι εσύ ... που ήρθες μέσα στη ζωή μου;
Δείχνοντας καλές προθέσεις
και να με πείσεις τι είναι σωστό και τι είναι λάθος.
Για να μου δώσεις συμβουλές και πράγματι

να παραμείνεις
και να με ακολουθήσεις μέσα από την δοκιμασία μου.
Για να με παρηγορήσεις όταν ο κόσμος μου καταρρέει.
Ποιος είσαι εσύ; Πρέπει να είσαι φίλος μου!
(Αγνώστου)

Το σημερινό μου θέμα

το αφιερώνω

με αγάπη και ευγνωμοσύνη

σε όλους τους φίλους,
παλιούς και νέους

και τους ευχαριστώ θερμά,
γιατί για μένα,
η μεγαλύτερη περιουσία μου

είναι οι φίλοι μου.

Λέγοντας «φιλία» εννοούμε τον ελεύθερο ψυχικό σύνδεσμο μεταξύ προσώπων, που στηρίζεται στον αμοιβαίο σεβασμό, στην εκτίμηση, στην αφοσίωση, στην κατανόηση και στην εμπιστοσύνη.

Ο Αριστοτέλης ορίζει ως εξής τη φιλία: «Φιλία ἐστίν μία ψυχή ἐν δυσί σώμασιν ἐνοικουμένη».
Στα «Ηθικά Νικομάχειά» του διακρίνει τρία κίνητρα για τη δημιουργία φιλίας:
α) Το «χρήσιμον», δηλαδή το συμφέρον, η ωφέλεια,
β) Το «ἡδύ», δηλαδή η ευχαρίστηση, η ικανοποίηση και
γ) Το «ἀγαθόν», δηλαδή η ηθική ποιότητα.
Ανάλογα με τις προσωπικές τους εκτιμήσεις οι άνθρωποι συνδέονται «διά τό χρήσιμον», «διά τό ἡδύ» ή «διά τό ἀγαθόν».
Τα δυο πρώτα είδη των σχέσεων είναι φιλίες κατά «συμβεβηκός», δηλαδή εφήμερες, συμπτωματικές.
Ο φιλικός δεσμός του τρίτου είδους είναι η τέλεια φιλία.

Η Αμερικανίδα κοινωνιολόγος Παν Γιάγκερ κατατάσσει τους φίλους σε τρεις κατηγορίες:

τους περιστασιακούς, τους στενούς και τους κολλητούς.

Οι πρώτοι είναι οι πιο συχνοί, εντοπίζονται κυρίως στο επαγγελματικό περιβάλλον και η σχέση μαζί τους δεν είναι δεσμευτική. Μ’ αυτούς κουτσομπολεύουμε, πάμε βόλτες, μοιραζόμαστε την αγάπη μας για το ποδόσφαιρο. Δεν πειράζει που δε βρισκόμαστε συχνά, γι’ αυτό και τα μυστικά που αποκαλύπτουμε είναι λίγα και ελάσσονος σημασίας.

Αντίθετα, με τους στενούς μας φίλους βρίσκουμε παρηγοριά, μοιραζόμαστε μαζί τους τις βαθύτερες σκέψεις και τα συναισθήματα μας. Οι δεσμοί μιας τέτοιας φιλίας στηρίζονται στην εντιμότητα και στην αγάπη και μας επιτρέπουν σε κάθε περίσταση να είμαστε ο εαυτός μας. Μας δίνουν έναν ώμο, για να κλάψουμε αλλά και να μοιραστούμε τις χαρές μας.

Όσο για τους κολλητούς, είναι οι πιο στενοί από τους στενούς μας φίλους.

Μαζί τους το συναισθηματικό δέσιμο είναι απόλυτο, το ίδιο και η αμοιβαία εμπιστοσύνη. Αν χρειαστεί τρέχουμε κοντά τους μέσα στα άγρια μεσάνυχτα ή γυρίζουμε άρον-άρον από τις διακοπές μας.

«Για να θεωρήσουμε κάποιον φίλο μας ως κολλητό, πρέπει να έχει φανεί συνεπής και έντιμος απέναντι μας για πολλά χρόνια» τονίζει ο ψυχολόγος Γιώργος Πιντέρης. Και συνεχίζει: «Η συνέπεια και η εντιμότητα οδηγούν στην εμπιστοσύνη, η οποία αποτελεί κολόνα κάθε υγιούς διαπροσωπικής σχέσης, άρα και της φιλίας».

Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι οι προσωπικές σχέσεις διέρχονται από πέντε φάσεις: τη γνωριμία, τον πειραματισμό, την ενδυνάμωση, την αφομοίωση

και την ένωση.

Γνωριμία είναι η στιγμή κατά την οποία δύο άτομα συναντιούνται και ενστικτωδώς, με την πρώτη ματιά και τις πρώτες κουβέντες, αποφασίζουν αν θα συνεχίσουν μαζί ή όχι.

Η ένωση αυτή είναι η φάση της μεγαλύτερης οικειότητας που, υπό ειδικές συνθήκες, αντιστοιχεί με τον έρωτα.

Μέχρι η απλή γνωριμία φτάσει στην κορυφαία αυτή φάση και να γίνει πιο βαθιά, σε όλο το διάστημα που μεσολαβεί είτε σταθεροποιείται είτε σπάει τους δεσμούς φιλίας, είτε τους ενισχύει είτε τους γυρίζει σε προηγούμενη φάση.

Στην εποχή μας υπάρχει και η φιλία εξ αποστάσεως, όπως για παράδειγμα η φιλία δι’ αλληλογραφίας παλαιότερα και σήμερα με το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο (e-mail).

Προϋποθέσεις σωστής φίλιας

• Σεβασμός στην προσωπικότητα του άλλου ατόμου.
• Ειλικρίνεια και τιμιότητα. Η κολακεία και η ψευτιά επιδρούν ανασταλτικά
• Κατανόηση προβλημάτων, αλληλοβοήθεια.
• Συμφωνία χαρακτήρων και κοινά ενδιαφέροντα.
• Ανιδιοτέλεια. Φιλία όχι για το «χρήσιμον και « ἡδύ» αλλά για το «ἀγαθόν».
• Έλλειψη εγωισμού, διαλλακτικότητα, υποχωρητικότητα, κατανόηση.,
• Συνεχής επικοινωνία, γιατί η φιλία είναι σχέση, που εμπεδώνεται καθημερινά.

Η αξία της φιλίας

Όταν η φιλία είναι ουσιαστική:
-Επιλύει την ψυχολογική ανάγκη του ανθρώπου για βαθύτερη επικοινωνία. Το άτομο αισθάνεται την ανάγκη για εκμυστήρευση των μυστικών του, της χαράς και της λύπης του.
-Συντελεί στην καταπολέμηση της εσωστρέφειας και της μοναξιάς.
-Προσφέρει συμπαράσταση και αλληλεγγύη στις δύσκολες στιγμές. Ο πραγματικός φίλος συμπάσχει και μοιράζεται τη χαρά και τη λύπη μας. «Τούς φίλους ἐν ταῖς ἀτυχίαις διαγιγνώσκομεν». (Ισοκράτης.)
-Βγάζει το άτομο από τα αδιέξοδα, εξαιτίας του γνήσιου διαλόγου που αναπτύσσεται μεταξύ των φίλων. Η φιλία ενθαρρύνει για μερικές ενέργειες ή αποθαρρύνει.
-Συμβάλλει στη συνειδητοποίηση των δυνάμεων και αδυναμιών μας και βοηθάει να φτάσουμε στην αυτογνωσία, γιατί μέσω του φίλου γνωρίζουμε καλύτερα τον εαυτό μας.
-Εξευγενίζει και βελτιώνει ηθικά το άτομο, γιατί ο κάθε άνθρωπος επηρεάζεται από το φίλο του και, για να δειχθεί αντάξιος του δεσμού της φιλίας, περιορίζει τα ελαττώματα του και, αναπτύσσει τα προτερήματα του.
-Συμβάλλει στην ομαλή ένταξη του ατόμου στην κοινωνία, γιατί καταπολεμείται ο ατομικισμός και αποβάλλονται τα διάφορα συμπλέγματα..
-Με τη φιλία βιώνει το άτομο πολυποίκιλα συναισθήματα, με αποτέλεσμα να εμπλουτίζεται ο συναισθηματικός του κόσμος.
-Η ύπαρξη φιλικών δεσμών ανάμεσα στα άτομα της κοινωνίας συμβάλλει στην επίλυση των κοινωνικών προβλημάτων.
-Γενικότερα, μέσω της φιλίας τα άτομα ολοκληρώνονται ως προσωπικότητες.

Ο J. Morrison τραγουδούσε

«A friend is someone who gives you

the total freedom to be yourself».
Ανεξάρτητα απ’ το αν είναι το ίδιο

ή αντίθετο φύλο με σένα,

αν είναι άντρας ή γυναίκα.
Ποτέ δε ξέρεις πώς θα εξελιχθεί

κάθε ανθρώπινη σχέση, κάθε φιλία…

Όμως, αυτή δεν είναι και η μαγεία της;

Καλό Σαββατοκύριακο φίλοι μου…