Ψευδαίσθηση αλλαγής σώματος

Χρησιμοποιώντας μια σχετικά απλή πειραματική διάταξη, Σουηδοί νευροεπιστήμονες κατάφεραν να προκαλέσουν σε εθελοντές την αίσθηση ότι βρίσκονται μέσα στο σώμα ενός άλλου ανθρώπου, ή ακόμα και στο σώμα μιας... κούκλας για βιτρίνες.

«Ενδιαφερόμασταν για ένα κλασσικό ερώτημα το οποίο φιλόσοφοι και ψυχολόγοι συζητούν εδώ και αιώνες: γιατί νιώθουμε ότι ο εαυτός μας βρίσκεται στο σώμα μας» αναφέρει ο Χένρικ Έρσον, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας στο διάσημο Ινστιτούτο Καρολίνσκα της Στοκχόλμης. «Για να μελετήσουμε το θέμα αυτό χρησιμοποιήσαμε τρικ και ειδικότερα αντιληπτικές ψευδαισθήσεις» συνεχίζει.

Στο πρώτο από τα δύο πειράματα, ο εθελοντής φορούσε ένα ειδικό ζευγάρι γυαλιά με οθόνες αντί για φακούς. Οι οθόνες προέβαλλαν την εικόνα από μια κάμερα που είχε τοποθετηθεί στο κεφάλι μιας ανθρωποειδούς κούκλας.

Ο εθελοντής έτσι έβλεπε ό,τι «έβλεπε» η κούκλα.
Όταν το κεφάλι του εθελοντή και το κεφάλι της κούκλας έγερναν προς τα κάτω, ο εθελοντής έβλεπε το σώμα της κούκλας εκεί που κανονικά θα έβλεπε το δικό του.
Σε αυτό το στάδιο, η αίσθηση της αλλαγής σώματος δεν ήταν ρεαλιστική.

Αυτό όμως άλλαζε όταν οι ερευνητές άγγιζαν ταυτόχρονα το στομάχι του εθελοντή και το στομάχι της κούκλας με ένα μαλακό πινέλο.

Καθώς ο εγκέφαλος του εθελοντή συνδύαζε το οπτικό και το απτικό ερέθισμα, είχε ξαφνικά την αίσθηση ότι βρισκόταν μέσα στο σώμα της κούκλας.
Η ψευδαίσθηση γινόταν ακόμα πιο έντονη, έως και τρομακτική, όταν οι ερευνητές πλησίασαν απότομα ένα μαχαίρι στην κοιλιά της κούκλας.

Ο ρεπόρτερ του Associated Press που υποβλήθηκε στη διαδικασία παραδέχεται ότι ανατρίχιασε.
«Αυτό δείχνει πόσο εύκολο είναι να αλλάξει η αντίληψη του εγκεφάλου για το φυσικό εαυτό του» σχολιάζει ο Δρ Έρσον.

Σε ένα δεύτερο πείραμα, τα γυαλιά που φορούσε ο εθελοντής ήταν συνδεδεμένα σε μια κάμερα τοποθετημένη στο κεφάλι ενός δεύτερου ατόμου. Όταν το άτομο αυτό και ο εθελοντής κοιτούσαν ο ένας τον άλλο και έδιναν τα χέρια, ο εθελοντής είχε την παράδοξη αίσθηση της χειραψίας με τον εαυτό του.

«Τα υποκείμενα βλέπουν από έξω τους εαυτούς τους να δίνουν τα χέρια, έχουν όμως αυτή την εμπειρία σαν να ήταν διαφορετικά πρόσωπα» δήλωσε η Βαλέρια Πέτκοβα, επίσης μέλος της ερευνητικής ομάδας.

«Τα ευρήματα αυτά έχουν θεμελιώδη σημασία, καθώς αναγνωρίζουν την αντιληπτική διαδικασία που μας κάνει να νιώθουμε ότι μας ανήκει ολόκληρο το σώμα μας» γράφουν οι ερευνητές στην ηλεκτρονική επιθεώρηση PLoS One.

Πέρα από την αξία τους στους τομείς της φιλοσοφίας και την ψυχολογίας, οι διαπιστώσεις της μελέτης θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν σε εφαρμογές εικονικής πραγματικότητας, όπως τα βιντεοπαιχνίδια.