Ίσως η επιστημονική φαντασία δημιούργησε πρόωρες προσδοκίες -και ανησυχίες παράλληλα - για την επερχόμενη εποχή των ρομπότ, που φάνηκε τελικά να καθυστερεί.
Όμως τώρα πια, μετά από άπειρες δοκιμές και αποτυχίες που οδήγησαν σε ποικίλες βελτιώσεις σε πολλές χώρες του κόσμου, τα ρομπότ φαίνεται πως έχουν γίνει σαφώς εξυπνότερα και ικανότερα: η ώρα τους να εξαπλωθούν (για να μας βοηθήσουν στην καθημερινή μας ζωή, όχι να μας κατακτήσουν!) δεν είναι μακριά.
Ο "Τιτάν", προϊόν της γερμανικής εταιρίας Κuka, είναι το δυνατότερο ρομπότ στον κόσμο. Μπορεί να σηκώσει μια BMW στον αέρα με το ένα του χέρι, να την κάνει μια στροφή και να την ακουμπήσει ξανά στο ίδιο ακριβώς σημείο, χωρίς το παραμικρό τρέμουλο. Ψηλός όσο μια καμηλοπάρδαλη και ικανός να σηκώσει 1.000 κιλά βάρος, πέρα από την αυτοκινητοβιομηχανία, απασχολείται στον κατασκευαστικό τομέα, όπου σηκώνει τεράστια μπλοκ τσιμέντου ή ράβδους χάλυβα.
Από την άλλη, υπάρχουν μικρόσωμα ανθρωποειδή ρομπότ, όπως το ύψους 1,40 μ. ρομπότ "partner" (Συνεταίρος) της Τογιότα, πολύ πιο ευέλικτο, που αντί να είναι βιδωμένο στο πάτωμα, όπως ο "Τιτάν", κάνει βόλτες σε δύο πόδια, ενώ μπορεί ακόμα και να τρέξει λίγο. Διαθέτει πέντε ευκίνητα δάκτυλα στα δύο του χέρια, με τα οποία παίζει ακόμα και βιολί!
Τα πρώτα βιομηχανικά ρομπότ εμφανίσθηκαν στις γραμμές παραγωγές των εργοστασίων στη δεκαετία του ΄60 και μπορούσαν αρχικά να κάνουν μόνο απλά και μονότονα πράγματα, κυρίως να μετακινούν αντικείμενα λίγο πιο εκεί - όπως οι σκλάβοι που ο Κάρελ Τσάπεκ περιέγραψε το 1920 στο βιβλίο του, που εισήγαγε διεθνώς τον όρο ρομπότ από την τσεχική λέξη "robota" (καταναγκαστική εργασία).
Μέχρι τη δεκαετία του ΄90 τα εργοστασιακά ρομπότ μπορούσαν πια να κόβουν, να στριφογυρίζουν, να συγκολλούν, να συναρμολογούν, να δουλεύουν σε αποθήκες κ.α.
Το κόστος τους έχει πλέον πέσει δραματικά σε σχέση με τα ανθρώπινα ημερομίσθια, γεγονός που έχει αυξήσει τον αριθμό τους σε πάνω από 1 εκατ. διεθνώς.
Τα περισσότερα ρομπότ κατασκευάζονται στην Ευρώπη και την Ιαπωνία, ενώ τα μισά περίπου "δουλεύουν" στην Ασία.
Η αυτοκινητοβιομηχανία, που πρωτοπόρησε στην εισαγωγή τους, συνεχίζει να απασχολεί περίπου το 60% του συνόλου.
Σήμερα πια, χάρη στις τεχνολογικές προόδους στην πληροφορική και την τεχνητή νοημοσύνη, τα πιο σύγχρονα ρομπότ έχουν πολύ εξελιγμένα συστήματα που τους επιτρέπουν να βλέπουν, να αισθάνονται, να κινούνται και να εργάζονται μαζί.
Οι μηχανικοί των ρομπότ αποκαλούν τη νέα επιστήμη "μηχατρονική" (mechatronics), δηλαδή την ένωση της μηχανικής, της οπτικής, της ηλεκτρονικής και της πληροφορικής.
Ορισμένα εργοστασιακά ρομπότ μάλιστα είναι αρκετά έξυπνα για να τα απελευθερώνουν από τους κλωβούς ασφαλείας τους και να τα αφήνουν να εργάζονται μαζί με τους ανθρώπους. Σταδιακά, όσο προοδεύουν, τα ρομπότ μετακινούνται από τα εργοστάσια στα γραφεία και τα σπίτια, στον τομέα των υπηρεσιών.
Ήδη μερικά -μόνο-λειτουργικά ρομπότ, που κάνουν ένα δηλαδή πράγμα, είναι γνωστά: καθαρίζουν το πάτωμα ή κόβουν το γρασίδι ή φυλάνε το σπίτι όταν οι ένοικοι λείπουν.
Σε μερικές κλινικές μεταφέρουν φάρμακα ή ιατρικούς φακέλους ή καθαρίζουν τζάμια.
Στο στρατό χιλιάδες ήδη "υπηρετούν", όπου εξουδετερώνουν βόμβες, κάνουν αναγνωριστικές πτήσεις στον αέρα ή υποβρύχιες περιπολίες μέσα στη θάλασσα.
Συνήθως δεν έχουν ανθρωποειδή εμφάνιση, μπορεί να μοιάζουν με έντομα, για παράδειγμα. Αλλά και τα ρομπότ στα σπίτια δεν είναι ανάγκη να είναι πάντα ανθρωποειδή. Μπορεί π.χ. να μοιάζουν μια αναπηρική καρέκλα που μεταφέρει ένα άτομο με ειδικές ανάγκες.
Οι τέσσερις βασικές τάσεις στη ρομποτική αγορά
Χρειάζεται πάντως ακόμη πολλή δουλειά στα ερευνητικά εργαστήρια πριν ανθρωποειδή πολυ-λειτουργικά ρομπότ (πολλαπλών ικανοτήτων, όπως π.χ. το Asimo της Χόντα) κυκλοφορούν γύρω μας - όπως πάντως θα συμβεί αργά ή γρήγορα.
Προς το παρόν τέτοια ρομπότ υποδέχονται, χαιρετούν ή και ξεναγούν τους επισκέπτες σε εκθέσεις, αλλά αντιμετωπίζονται ως κάτι αξιοπερίεργο και όχι κάτι που θα βάλει κανείς σπίτι του.
Η Τογιότα και η Χόντα είναι σίγουρες όμως ότι στο μέλλον τα οικιακά ανθρωποειδή ρομπότ θα αποτελέσουν μια τεράστια αγορά ως οικιακοί βοηθοί.
Στην φετινή ρομποτική έκθεση Automatica του Μονάχου, παρουσιάσθηκαν μηχανές που μπορούν να πετάνε, να πιάνουν, να μιλάνε, ακόμα και να κάνουν λεπτές νευροχειρουργικές επεμβάσεις.
Φέτος τον Μάιο έγινε, στην Ιατρική Σχολή του Κάλγκαρι στον Καναδά, η πρώτη αφαίρεση όγκου από τον εγκέφαλο γυναίκας με τη βοήθεια του ρομπότ NeuroArm.
Η κορυφαία εταιρία στην ιατρική ρομποτική, η αμερικανική Intuitive Surgical, έχει ήδη πουλήσει πάνω από 800 ρομπότ "Ντα Βίντσι" σε νοσοκομεία όλου του κόσμου, όπου τοποθετούν βαλβίδες στην καρδιά ή χειρουργούν όγκους.
Όπως φάνηκε στην έκθεση, τέσσερις είναι γενικότερα οι κυρίαρχες τάσεις στο χώρο των ρομπότ: γίνονται ολοένα πιο συνεργάσιμα κι έξυπνα, πιο φθηνά, πιο εύκολα στον προγραμματισμό τους και πιο ασφαλή.
Μεταξύ άλλων, στο Μόναχο για πρώτη φορά επιδείχτηκε ο Roboshaker της γερμανικής εταιρίας ΡΑΑL, ο οποίος ως καλός μπάρμαν φτιάχνει κοκτέηλ.
Η ικανότητα μηχανικής όρασης επιτρέπει στα ρομπότ να απασχοληθούν πλέον και σε κλάδους όπως τα τρόφιμα-ποτά, όπου ελέγχουν αν τα μπουκάλια είναι γεμάτα στο σωστό ύψος ή αν έχουν τη σωστή ετικέτα, βάζουν σοκολάτες μέσα σε κουτιά, ξεσκαρτάρουν τα σάπια φρούτα, φτιάχνουν σαλάτες, κόβουν φέτες κέικ σε φούρνους ή δουλεύουν στα σφαγεία ζώων (κρατώντας μαχαίρια!).
Οι αισθητήρες που τους δίνουν όλο και καλύτερη ικανότητα αφής, κάνουν εξάλλου τα ρομπότ πιο απαλά και ευαίσθητα στο χειρισμό αντικειμένων και μάλιστα μερικά ρομπότ αλλάζουν χέρια ανάλογα με το πιάσιμο που απαιτείται κάθε φορά.
Το κόστος πέφτει - η πρόκληση της ασφάλειας
Τα μεγάλα ρομποτικά συστήματα, π.χ. στην αυτοκινητοβιομηχανία, κοστίζουν ακόμα εκατομμύρια δολάρια, αν και το κόστος του ίδιου του ρομπότ συχνά δεν είναι παρά το ένα τέταρτο του συνολικού κόστους εγκατάστασης και συντήρησης.
Παρόλα αυτά τα ρομπότ συνεχώς φθηναίνουν. Ένα μέσο ρομπότ ικανό να στοιβάζει εμπορεύματα σε παλέτες, σήμερα κοστίζει γύρω στα 30.000 ευρώ. Η SMErobot, μια πρωτοβουλία της ΕΕ, προσπαθεί να πείσει τις μικρομεσαίες ευρωπαϊκές εταιρίες να κάνουν το άλμα και να αγοράσουν ένα ρομπότ, τονίζοντας ότι είναι λανθασμένη η αντίληψη πως μόνο οι μεγάλες εταιρίες μπορούν και πρέπει να μπουν στη ρομποτική εποχή.
Υπάρχουν πλέον μικρά και ελαφρά ρομπότ, τα οποία μπορούν να κάτσουν στον πάγκο ενός τεχνίτη, π.χ. σε ένα ξυλουργείο ή μηχανουργείο. Σε αυτό βοηθά και το γεγονός του ευκολότερου προγραμματισμού τους, π.χ. μέσα από έναν προσωπικό υπολογιστή, ενώ μερικά ρομπότ κατανοούν ακόμα και τις φωνητικές εντολές, οπότε προσαρμόζονται εύκολα στο αντικείμενο εργασίας.
Αν όμως τα ρομπότ μπουν για τα καλά στα γραφεία και τα σπίτια, πρωτίστως θα πρέπει να είναι ασφαλή, ακολουθώντας τον πρώτο νόμο της ρομποτικής του οραματιστή συγγραφέα επιστημονικής φαντασίας Ισαάκ Ασίμοφ: ένα ρομπότ δεν πρέπει να βλάψει άνθρωπο ή, μέσα από την αδράνεια του, να επιτρέψει ένας άνθρωπος να πάθει κακό. Πολλά ρομπότ σήμερα αντιμετωπίζονται ακόμα ως άγρια ζώα, φυλαγμένα μέσα σε κλουβιά ασφαλείας στα εργοστάσια.
Για να γίνουν πιο ασφαλή τα ρομπότ, βασικά πρέπει να αποκτήσουν καλύτερη αίσθηση του περιβάλλοντός τους. Να καταλαβαίνουν π.χ. πότε τα πλησιάζει ένας άνθρωπος και να σταματούν τη μηχανική εργασία τους ή έστω να την επιβραδύνουν.
Το επόμενο βήμα θα είναι να υπάρξει το κατάλληλο λογισμικό, που θα θέσει σε εφαρμογή το δεύτερο νόμο του Ασίμοφ: ένα ρομπότ πρέπει να υπακούει τις εντολές από έναν άνθρωπο, εκτός κι αν αυτές αντιφάσκουν με τον πρώτο νόμο (αν δηλαδή κάποιος βάλει ένα ρομπότ να βλάψει έναν άλλο άνθρωπο).
Πηγή: ΕΡΤ
