Η πανδημία της γρίπης
έχει προκαλέσει πολλά ερωτηματικά
αλλά και αναστάτωση στον κόσμο,
που προσπαθεί να καταλάβει
πού σταματάει η αλήθεια
και αρχίζει η υπερβολή.
Η λοιμωξιολόγος Ελένη Γιαμαρέλλου, συντονίστρια της Επιστημονικής Επιτροπής για τη Γρίπη του υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, καθηγήτρια Παθολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και διευθύντρια της Δ΄ Παθολογικής Κλινικής του Νοσοκομείου «Αττικόν», απαντά στα ερωτήματα των αναγνωστών των «ΝΕΩΝ».
Πόσο ζει ο ιός της νέας γρίπης εκτός ανθρώπινου οργανισμού;
Τώρα που είναι καλοκαίρι δεν ζει πάρα πολύ (2-3 μέρες στις διάφορες επιφάνειες), αλλά τον χειμώνα στο κρύο μπορεί να ξεπεράσει τον μήνα.
Σε περίπτωση που κάποιος κολλήσει τώρα τη νέα γρίπη, θα είναι προστατευμένος σε περίπτωση μετάλλαξής του;
Αν και με βεβαιότητα κανένας δεν μπορεί να το ξέρει αυτό, εκτιμάται ότι θα υπάρχει προστασία- δηλαδή είναι πολύ πιθανό, ακόμα κι αν αρρωστήσει, να παρουσιάσει ελαφρότερη μορφή της νόσου. Κάποια προστασία πρέπει να έχουν και όσοι γεννήθηκαν πριν από το 1957 ή πριν το 1953, διότι ο ιός της ισπανικής γρίπης (της πανδημίας του 1918-19) εξακολουθούσε να κυκλοφορεί παραλλαγμένος (με μια μικρή μετάλλαξη) έως τότε, και τα άτομα αυτά πιθανώς έχουν αντισώματα στο αίμα τους.
Εάν τρώω σε εστιατόριο και ο μάγειρας ή ο σερβιτόρος βήξουν ή φταρνιστούν στο φαγητό ή έχουν τον ιό στα χέρια τους, μπορεί να κολλήσω γρίπη;
Ο ιός δεν μεταδίδεται με την κατάποση, αλλά αν ένας μάγειρας ή σερβιτόρος βήχει ή φταρνίζεται την ώρα που σερβίρει το φαγητό, ένας μικρός κίνδυνος υπάρχει. Δεν επιτρέπεται να είσαι μάγειρας ή σερβιτόρος και να δουλεύεις άρρωστος. Πιο υπαρκτός, πάντως, είναι ο κίνδυνος εάν βρισκόμαστε σε κλειστό εστιατόριο και βήχει ή φταρνίζεται ο διπλανός μας, γι΄ αυτό και πρέπει να αποφεύγουμε τους κλειστούς, πολυσύχναστους χώρους. Όσον αφορά το χοιρινό κρέας, ακόμα κι αν το ζώο έχει τον ιό της γρίπης, με το καλό μαγείρεμα σκοτώνεται.
Ο ξάδελφός μου έχει νέα γρίπη. Πόσες μέρες θα είναι άρρωστος και για πόσο καιρό θα είναι μεταδοτικός;
Συνήθως έχει κανείς συμπτώματα για 3-5 μέρες. Από τη στιγμή που περνάνε όλα τα συμπτώματα, είναι μεταδοτικός για άλλες 2 μέρες.
Είμαι αλλεργικός και θα ήθελα να μάθω εάν το εμβόλιο για τη γρίπη θα έχει αλλεργικές παρενέργειες.
Όποιος είναι αλλεργικός στα αυγά, δεν μπορεί να κάνει το εμβόλιο που παρασκευάζεται από τα αυγά. Εάν και εφόσον ανήκει κανείς στις ομάδες υψηλού κινδύνου, ο γιατρός του θα του συστήσει να κάνει εμβόλιο που παρασκευάζεται με διαφορετικό τρόπο (όπως από κυτταροκαλλιέργειες).
Πόσο επικίνδυνη είναι στ' αλήθεια η γρίπη; Μήπως όλα γίνονται για εμπορικούς σκοπούς;
Είναι γεγονός πως δεν ξέρουμε επ΄ ακριβώς πόσα άτομα νοσούν, διότι πλέον δεν τα καταγράφουμε όλα. Επιπλέον, επειδή βρισκόμαστε εκτός εποχής γρίπης και η νόσος είναι ιδιαίτερα εκτεταμένη, θεωρούμε πως όλοι όσοι έχουν γριπώδη συμπτώματα, έχουν νέα γρίπη. Όλ΄ αυτά σημαίνουν πως μπορεί να μην έχουμε τον ακριβή αριθμό των κρουσμάτων, αλλά από την αρχική, πλήρη καταγραφή της εξέλιξης της πανδημίας και τον δειγματοληπτικό έλεγχο ξέρουμε ότι η πανδημία μπορεί να σκοτώσει. Αυτό δεν σημαίνει ούτε κατά διάνοια ότι θα πεθάνουν όλοι όσοι θα αρρωστήσουν, αλλά και ένας άνθρωπος να χαθεί, είναι πολύ σημαντικός για τους δικούς του. Όσον αφορά τους εμπορικούς σκοπούς, η δημόσια υγεία είναι ιερό αγαθό για να παίζει κανείς μαζί της.
Εάν φροντίσει κανείς εγκαίρως τον εαυτό του (επίσκεψη σε γιατρό, πιθανός εμβολιασμός), πόσο κινδυνεύει η ζωή του;
Η θνητότητα από τη νέα γρίπη κυμαίνεται από 3 μέχρι 6 τις χιλίοις αυτήν τη στιγμή και όποιοι φροντίζουν θα είναι στο κατώτατο ποσοστό αυτής της αναλογίας, άρα μειώνουν την πιθανότητα θανάτου, εάν αρρωστήσουν.
Για γονείς και δασκάλους
Ο γιος μου είναι 6 μηνών. Πόσο κινδυνεύει και τι να κάνω για να τον προφυλάξω;
Το αν θα γίνει σ΄ αυτήν την ηλικία πανδημικό εμβόλιο δεν το ξέρουμε ακόμα. Από την ηλικία των 5-6 μηνών και πάνω, όμως, οι παιδίατροι έχουν αποφασίσει να γίνει το εποχιακό αντιγριπικό εμβόλιο, ενώ όλα τα μωρά κάνουν πλέον το παιδιατρικό εμβόλιο για τον πνευμονιόκοκκο. Από κει και πέρα, η μητέρα πρέπει να προφυλάξει τον εαυτό της για να μην κολλήσει το μωρό, ενώ πρέπει να αποφεύγει να πηγαίνει το μωρό σε χώρους με πολύ κόσμο.
Η κόρη μου είναι 8 χρονών. Πώς μπορώ να την προφυλάξω;
Η προστασία των παιδιών εμπεριέχει εμβολιασμό εναντίον του πνευμονιοκόκκου και της γρίπης. Το παιδιατρικό εμβόλιο του πνευμονιοκόκκου λογικά το έχει κάνει (εντάσσεται στο εθνικό πρόγραμμα εμβολιασμών των παιδιών), το πανδημικό θα γίνει στα σχολεία, ενώ συνιστάται να κάνει το εμβόλιο της εποχιακής γρίπης. Τα παιδιά πρέπει επίσης να τρέφονται καλά, να κοιμούνται αρκετά, να μην εκτίθενται στον καπνό των τσιγάρων, και να μάθουν να πλένουν καλά τα χέρια τους και να μην τα βάζουν σε μύτη, μάτια και στόμα.
Τα παιδιά μου είναι 6 ετών και πάρα πολύ αδύνατα. Μήπως χρειάζονται κάποια πολυβιταμίνη, για να τονωθεί ο οργανισμός τους;
Αν υπάρχει προδιάθεση στην οικογένεια να είναι όλοι πολύ λεπτοί, είναι αναμενόμενο να έχουν ανάλογο σωματότυπο. Αν υπάρχει κάποια ιατρική αιτία, θα την έχει εντοπίσει ο παιδίατρος. Αντί για βιταμίνες, προτιμότερο είναι να τρώνε καθημερινά φρέσκα φρούτα και να πίνουν φρέσκους φρουτοχυμούς.
Είμαι δασκάλα, 35 χρονών. Πριν από λίγες μέρες γέννησα το τρίτο μου παιδί και τον Σεπτέμβριο πρέπει να πάω στο σχολείο να δουλέψω. Φοβάμαι για τα παιδιά μου. Τι πρέπει να κάνω;
Οι δάσκαλοι κινδυνεύουν να μολυνθούν από τους μαθητές τους, οπότε σκόπιμο είναι να κάνουν τα εμβόλια του πνευμονιόκοκκου και της εποχικής γρίπης - πόσo μάλλον στη συγκεκριμένη περίπτωση, που υπάρχει και νεογέννητο στο σπίτι και κινδυνεύει να το μολύνει η μητέρα. Για τον εμβολιασμό των βρεφών και των μικρών παιδιών εναντίον της νέας γρίπης, θα εκδοθούν σύντομα οδηγίες από το υπουργείο Υγείας.
Είμαι 28 ετών και με τον σύζυγό μου αποφασίσαμε ότι θέλουμε να κάνουμε παιδί. Μήπως πρέπει να περιμένουμε να περάσει ο χειμώνας; Εάν μείνω έγκυος, θα μπορέσω να κάνω το εμβόλιο;
Δεν χρειάζεται να αναβληθεί η εγκυμοσύνη, απλώς θα πρέπει να ληφθούν τα μέτρα προφύλαξης (αποφυγή του συνωστισμού, τήρηση κανόνων υγιεινής). Στο πρώτο τρίμηνο της κύησεις αποφεύγουμε τα εμβόλια, αλλά αν χρειαστεί οι έγκυοι θα κάνουν το πανδημικό εμβόλιο.
Για ηλικιωμένους ασθενείς
O πατέρας μου είναι 82 ετών, με ιστορικό καρδιοπάθειας (έχει βηματοδότη), διαβήτη και αρχικού καρκίνου. Έρχεται συχνά σε επαφή με τα εγγόνια του. Πρέπει να εμβολιαστεί;
Λόγω ηλικίας, καρδιοπάθειας και διαβήτη, ο άνθρωπος αυτός χρειάζεται και τα τρία εμβόλια (του πνευμονιόκοκκου, της εποχικής γρίπης και της πανδημικής γρίπης). Δεν έχει ακόμη αποφασιστεί πώς θα εμβολιαστούν αυτοί οι ασθενείς, αλλά σύντομα θα εκδοθούν οι σχετικές οδηγίες.
Ο πατέρας μου είναι 65 χρονών, μη καπνιστής. Πέρυσι διαγνώστηκε με καρκίνο και χειρουργήθηκε. Χρειάζεται τα εμβόλια της πνευμονίας και της γρίπης;
Χρειάζεται και τα δύο εμβόλια λόγω ηλικίας, ακόμη κι αν δεν είχε καρκίνο. Η σύσταση να εμβολιάζονται για εποχική γρίπη και πνευμονιόκοκκο τα άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών είναι για να μην υπάρξει συννοσηρότητα της νέας με την εποχική γρίπη και επειδή ο πνευμονιόκοκκος είναι το κύριο μικρόβιο που προκαλεί βακτηριακές επιπλοκές και θανάτους στη γρίπη. Ο εμβολιασμός κατά της εποχικής γρίπης θα γίνει φέτος νωρίτερα (τον Σεπτέμβριο). Όσον αφορά τα άτομα με καρκίνο, το αμυντικό τους σύστημα είναι εξασθενημένο εάν υποβάλλονται σε ακτινοθεραπεία, χημειοθεραπεία ή παίρνουν κορτιζόνη. Αν, όμως, η θεραπεία τους έχει τελειώσει από καιρό και έχουν ιστορικό καρκίνου συμπαγών οργάνων (όχι αιματολογικές κακοήθειες, όπως η λευχαιμία), το ανοσοποιητικό τους σύστημα δεν είναι εξασθενημένο. Πρέπει συνεπώς όλοι να συμβουλευτούν τον γιατρό τους, ο οποίος ξέρει αν πρέπει να εμβολιαστούν.
Ο θείος μου είναι 74 ετών, έχει σάκχαρο και παλιά είχε περάσει υγρό πλευρίτη. Χρειάζεται εμβόλια;
Η ηλικία του και ο διαβήτης τον θέτουν στις ομάδες υψηλού κινδύνου και χρειάζεται και τα τρία εμβόλια (πνευμονιοκόκκου, εποχικής γρίπης, πανδημικής γρίπης).
Ο πατέρας μου είναι 74 χρονών και έχει αποφρακτική πνευμονοπάθεια από το τσιγάρο. Πρέπει να κάνει εμβόλια;
Πρέπει να κάνει και τα τρία εμβόλια (πνευμονιοκόκκου, εποχικής γρίπης, πανδημικής γρίπης), λόγω του συνδυασμού της ηλικίας του με την πνευμονοπάθεια και το κάπνισμα. Οπωσδήποτε όμως πρέπει να κόψει το κάπνισμα.
Για νέους
Είμαστε μια παρέα αγοριών και κοριτσιών, 20 έως 23 χρονών. Θα πάμε στη Μύκονο. Τι πρέπει να προσέξουμε;
Το κυριότερο που πρέπει να προσέξουν οι νέοι στις διακοπές τους είναι οι κλειστοί χώροι: πρέπει να αποφύγουν τον συνωστισμό. Και βεβαίως να μην καπνίζουν, να μην υπερκαταναλώνουν αλκοόλ, να τρώνε καλά και θρεπτικά, να κοιμούνται, να μην ξενυχτάνε και να μη χορεύουν σώμα με σώμα - είναι ό,τι πρέπει για να κολλήσουν νέα γρίπη, ειδικά σε προορισμούς όπου υπάρχουν πολλοί ξένοι. Στα δωμάτια που κοιμούνται πρέπει να έχουν ανοιχτά τα παράθυρα για να υπάρχει καλός αερισμός, ενώ πρέπει να εφαρμόζουν τους κανόνες υγιεινής (συχνό πλύσιμό των χεριών με σαπούνι και νερό ή να έχουν μαζί υγρά μαντηλάκια με υψηλή περιεκτικότητα σε οινόπνευμα για να καθαρίζουν συχνά τα χέρια τους).
Είμαι 30 χρονών, καπνιστής και έχω τσιγαρόβηχα. Πρέπει να εμβολιαστώ;
Ο τσιγαρόβηχας είναι χρόνια βρογχίτιδα των καπνιστών και συνιστώνται τα εμβόλια του πνευμονιόκοκκου και της εποχικής γρίπης, διότι οι πάσχοντες ανήκουν στις ομάδες των χρονίως πασχόντων από το αναπνευστικό. Όλοι οι καπνιστές έχουν τη λεγόμενη χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) στην οποία συμπεριλαμβάνονται χρόνια βρογχίτιδα και εμφύσημα, άρα είναι πνευμονοπαθείς. Οπωσδήποτε όμως το πρώτο βήμα είναι να κόψουν το κάπνισμα, διότι συνιστούμε σε όποιον θέλει να περάσει ελαφρότερα τη γρίπη, να μην καπνίζει, να κοιμάται αρκετές ώρες, να αποφεύγει τα ξενύχτια, να τρέφεται υγιεινά και να αποφεύγει το στρες.
Είμαι 46 ετών, καπνιστής, και πάσχω από υπνική άπνοια. Έχω οικογενειακό ιστορικό διαβήτη και καρδιοπάθειας, ενώ λόγω της δουλειάς μου έρχομαι σε επαφή καθημερινά με πολύ κόσμο. Τι μέτρα πρέπει να λάβω;
Οι πάσχοντες από σύνδρομο υπνικής άπνοιας συνήθως έχουν περιττά κιλά, ενώ η άπνοια καθαυτή σημαίνει κάποιου βαθμού αναπνευστική ανεπάρκεια. Σε συνδυασμό με το κάπνισμα, υπάρχουν πολλοί παράγοντες κινδύνου για σοβαρή νόσο. Συνεπώς, σε τέτοια άτομα αφενός συνιστάται απώλεια των περιττών κιλών και οπωσδήποτε διακοπή του καπνίσματος, αφετέρου τριπλός εμβολιασμός (εναντίον πνευμονιοκόκκου, εποχικής γρίπης, πανδημικής γρίπης). Ας μην ξεχνάμε ότι η παχυσαρκία από μόνη της συνιστά παράγοντα κινδύνου για σοβαρή γρίπη και νοσηλεία, και έχει βρεθεί πως ακόμα και η απώλεια λίγων κιλών είναι σημαντική.
Οι ομάδες υψηλού κινδύνου
Σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου Ασθενειών (ΕCDC), οι ομάδες υψηλού κινδύνου για να ασθενήσουν σοβαρά από τη γρίπη και να νοσηλευθούν εξαιτίας της είναι οι καπνιστές, οι έγκυοι και όσοι έχουν:
* Άσθμα ή χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (χρόνια βρογχίτιδα ή εμφύσημα)
* Διαβήτη
* Εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα
* Καρδιαγγειακή νόσο (όχι μόνο υπέρταση)
* Νοσογόνο παχυσαρκία (περισσότερα από 40 κιλά πάνω από το φυσιολογικό)
* Νευρονοητικές ή νευρομυϊκές διαταραχές
* Χρόνια νεφρική νόσο
* Επιληπτικές διαταραχές
* Καρκίνο
Θεώρησα χρήσιμη αυτή την ενημέρωση για όλους μας,
επειδή καλά είναι να γνωρίζουμε πως να προστατευτούμε,
διότι η άγνοια είναι ο χειρότερος σύμβουλος.
Απαντήστε στις ερωτήσεις της παρακάτω ιστορίας, όσο πιο αυθόρμητα μπορείτε...
